بازدید سایت خود را میلیونی کنید

مطالب پیشنهادی از سراسر وب

» جاذبه های گردشگری ، تاریخی ، فرهنگی سبزوار

جاذبه های گردشگری ، تاریخی ، فرهنگی سبزوار

سبزوار، شهر زیبا و تاریخی در استان خراسان رضوی است، پایتخت حکومت سربداران، یکی از بزرگترین شهرهای خراسان است. شهری تاریخی با پیشینه غنی که در طول تاریخ پربار این سرزمین، امپراطوری ها و حکومت های مختلفی را به خود دیده و امروز آثار باستانی به جا مانده از آن دوران، این شهر را به یک مقصد گردشگری جذاب برای تماشای آثار تاریخی شهر باستانی بیهق (نام قدیمی سبزوار)، تبدیل کرده است.

اگر از مسیر جاده‌ای به مشهد سفر کرده باشید، این شهر، سومین شهر پرجمعیت استان خراسان رضوی محسوب شده و وسعت آن 628/20 کیلومترمربع می باشد. ارتفاع سبزوار از سطح دریا 977/6 متر است. مرتفع ترین نقطه سبزوار رشته‌کوه جغتای است که 2924 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

سبزوار بر مبنای تازه ترین تقسیمات کشوری از سه بخش مرکزی، روداب و ششتمد تشکیل شده است.این شهر هم به مانند سایر شهرها در استانهای دیگر، صنایع دستی و سوغات های مخصوص به خود را دارد. بازار سرپوش و بازار حاج زمان از آثار تاریخی این شهر به شمار می رود.این شهر از نظر موقعیت تجاری و بازرگانی در میان شهرهای استان از اهمیت به سزایی برخوردار است.

جاذبه های گردشگری ساحلی که کمتر به آن ها پرداخته شده! مطلب مرتبط جاذبه های گردشگری ساحلی که کمتر به آن ها پرداخته شده!

اسم قدیمی سبزوار، «بیهق» است. در عصر ساسانی به این ناحیه «بیهه» یا بیهین یا بیهگ می‌گفتند، معنی این کلمه جایی نیکو یا بهترین ناحیه بود. بیهه یا سبزوار امروزی سر راه ابریشم قرار داشت و به‌عنوان یکی از مراکز تمدن‌های ایرانی پیش از اسلام در عصر اشکانی و ساسانی بود.


فرهنگ و آداب و رسوم پوشش

مردم سبزوار برای پوشاک خود پارچه‌بافی می‌کردند که این کار توسط دستگاهی بنام (فرت) انجام می‌شد.لباس محلی زنان سبزوار شامل بالاتنه و پایین‌تنه می‌شود، زنان سبزواری شلوار چین‌ دار می‌پوشند و چارقد بر سر می‌کنند. در برخی مناطق روی چارقد، چادری هم می‌پوشند. کفش بانوان سبزواری گالش است.لباس محلی مردم این ناحیه شامل پیراهن، شلوار، بی تاوه، جلیقه، کلاه و پیراهن آستین‌کوتاه است.بی تاوه پارچه پشمی است که مردان دور مچ پای خود می‌بندند.

آیین‌های سنتی زیادی مثل آیین اسب چوبی، آیین ورشرنگ و آیین چادرپوشان حسینیه قنادها برگزار می‌شود. قدمت آیین کهن اسب چوبی، به دوره سربداران برمی‌گردد؛ این آیین در کشورهایی مثل ایران، ترکمنستان و تاجیکستان برگزار می‌شود. آیین چادرپوشان حسینیه قنادها از 80 سال پیش تا به امروز برگزار می‌شود، در این مراسم چادرهایی در اصفهان ساخته می‌شود و با شتر به سبزوار می‌آید. بر روی این چادرها نقش‌هایی از شیر و شمشیر متأثر از عصر صفوی دیده می‌شود و روی آن اشعار کلیم کاشانی نوشته‌شده است.

گویش زبان بیشتر مردم سبزوار، فارسی است. گویش مردم سبزوار، گویش اصیل خراسانی با سرمنشأ فارسی دری است. گویش سبزواری با لهجه‌های خراسانی متفاوت است. قدمت برخی واژه‌ها در گویش سبزوار به ایران باستان می‌رسد.

سوغات ، غذا و صنایع دستی

کلوچه زنجفیلی است که امروزه با طعم های مختلف و به صورت صنعتی تهیه می شود. کشک (قوروت)، انواع خشکبار، گردو، بادام و برگه میوه های بهاری به عنوان سوغات مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این داروهای گیاهی در سبزوار به وفور پیدا می شود و عطاری هایی در این شهر گیاهان و عرقیات داروئی را عرضه می کنند. تولیدات دامی از قبیل: شیر، ماست، کره، نان محلی، کشک، قالی‌بافی، آهنگری، خراطی، نمدمالی و نخ تابی ،

غذاهای محلی

بسیار متنوعی وجود دارد که هرکدام مربوط به یک دوره بوده و پیشینه ای خاص دارد، از جمله معروف ترین و پرطرفدار ترین این غذاها می توان آوجیج، اشکنه، کماج، مسوه، دنی، کاچی، آش جوش بره، آش قوریتی، قلیه بادمجون، کمه جوش، اشکنه، آش ماست، آش قوریتی، قلیه بادمجان و علف ماست یا بورانی اسفناج می شود نام برد.

جاذبه‌های تاریخی ، توریستی

میل خسروگرد، مناره‌ای عظیم و بلند که برای مشخص کردن راه به کاروانیان بر فراز آن آتش روشن می‌کردند، مسجد پامنار که بالغ بر 1165 سال از ساخت آن می گذرد، آتشکده آذربرزین مهر که منسوب به عصر زرتشتی است، کاروانسرای شاه عباسی که از بناهای با ارزش است و رباط فرامرزخان، آتشکده خانه دیو و آرامگاه بقراط را نام برد.

کاروانسراهای سبزوار، میل خسرو گرد، تپه باستانی سبزوار، باغ ملی، مسجد پامنار، مسجد جامع، خیابان بیهق، بازارهای سرپوشیده، موزه شهر، موزه مردم‌شناسی، مقبره اسرار مدرسه فخریه، آرامگاه حمید سبزواری، خانه امین‌التجار، خانه جعفر زاده اشاره کرد.


جاذبه‌های طبیعی

پناهگاه حیات‌وحش شیر احمد، منطقه شکارممنوع پروند، رودخانه ششتمد، رودخانه ریوند، رودخانه دلبر و آبشارهای بفره


مصلی تاریخی

بنایی که در شرق سبزوار ساخته شده است و متعلق به قرن هشتم هجری قمری است و متشکل از چهار تاقی اصلی فضای مرکزی با گنبدی بر فراز آن و ایوانی بزرگ در جلوی بنا می باشد. این مصلی در آغاز خانقاه و عبادتگاه تعدادی از بزرگان سربدار بوده است و پس از آن در عید های بزرگ و در روزهای جمعه محلی برای برپایی نماز بوده و بعد به‌ عنوان موزه نماز مورد استفاده قرار می گیرد. این مصلی در دوره سربداران مکانی است که شیخ خلیفه سربدار به دست مغولان در آن اعدام شد وبعضی از کارشناسان بنای مصلی را مربوط به دوره سربداران دانسته اند، ولی نوع سازه آن با معماری عصر صفویه را دارا می باشد.


بقعه امام زاده یحیی

 امام زاده در چهارراه بیهق و دارای محوطه داخلی گنبد دار، ایوان و مناره‌ها و دو فضای ارتباطی است. گنبد این امام زاده توسط کاشی‌های چشم نواز به رنگ فیروزه‌ای تزیین شده و از خیابان بیهق هم نمای آن به وسیله کاشی‌های بسیار زیبا و ارزشمند پیراسته شده و اینطور به نظر می آید که قدیمیترین قسمت این امامزاده گنبد خانه آن میباشد که بصورت پلان مربع شکل و به حالت چهار 4 ایوانی به شیوه ی ویژه ی معماری قرن هشتم و هفتم بنا شده است. تزیینات نمای این بنای مذهبی در سال 1380هجری قمری نصب و اجرا شده و محیط داخلی آن توسط کاشی، گچ، سنگ و آینه کاری تزیین شده و زیبا تر به نظر می آید. این مکان محلی مقدس بوده و هم جنبه ی گردشگری داشته و هم به عنوان زیارتگاه از آن استقبال می شود.


مسجد جامع سبزوار

مسجد قدیمی در دوره سربداران بنا شده است. مساحت این مسجد نزدیک به 4000 متر مربع است و از قسمت های ایوان‌های قبله، شمالی، صحن، شبستان و رواق تشکیل شده است و در بخش جنوبی خیابان بیهق سبزوار بنا شده است. در دو سمت این بنا شبستان‌هایی وجود دارد که دارای طاق ضربی بلند بوده و همزمان با بنای ایوان جنوبی ساخته شده است. در دالان جانب شرقی ایوان شمالی مسجد کتیبه‌ هایی دیده می شود که به صورت سنگ‌ نوشته از دوران صفویه با تاریخ‌ های 979و 1136هجری قمری در رابطه با مراعات سکنه سبزوار و دستوری از شاه طهماسب صفوی به ثبت رسیده است. مهم ترین تزیینات مسجد جامع در این شهر تاریخی کاشی هفت رنگ و کاشی‌کاری خشتی است که زیبایی خاصی به این مسجد اعطا کرده است. در این سازه می توانید سبک معماری قرن هشتم هجری را به وضوح ملاحظه نمایید. سر در این مسجد کهن در دوره رضا شاه پهلوی به دنبال تغییراتی در معماری شهر و خیابان بیهق تخریب شد و بعد از آن توسط سید محمد اشراقی معمار مرمت شد.


منار مسجد

در روستای تاریخی خسروشیر واقع شده است. تنها آثار باقیمانده از این مسجد،جرزهای دو سمت یک ایوان به عمق 11و عرض 6 متر می باشد که پوشش و دیوار در جانب قبله نیز تخریب شده است. در انتهای ایوان، محراب اصلی مسجد را می توانید مشاهده کنید که در عصر حاضر فقط قسمت زیرین آن تخریب نشده و قابل مشاهده است. حدود 60 سال پیش در کنار بقایای شبستان شرقی مناره‌ای آجری وجود داشت که بر بدنه آن، کتیبه‌ ای به خط کوفی و تزیینات آجرکاری صلیب شکسته و گره مشاهده می شد. به همین علت و به دلیل وجود همین مناره به این نام شناخته می شود. بعضی از کارشناسان این بنا را در زمره ی آثار معماری دوره ی ایل خانی دانسته و زمان ساخت آن را با مسجد جامع ورامین یکسان می دانند.


آتشکده خانه دیو

خانه دیو یک آتشکده که از جمله بناهای معماری در عصر ساسانیان بنا نهاده شده است. این مکان از عصر ساسانی تا سلجوقی به عنوان مکانی آیینی مورد استفاده قرار می گرفته است. چگونگی تاق زدن این آتشکده دیو بسیار ویژه است که پلان آن قابل قیاس با پلان آتشکده تخت سلیمان در آذربایجان می باشد. این سازه در روستای فشتنق واقع شده است. چارتاقی «خانه دیو» از جمله چارتاقی‌های منفرد ایران به شمار می رود که در کوهستان‌های دور افتاده شمال غربی سبزوار و بر فراز قله صخره‌ای و سخت قرار گرفته که دست یابی به آن بسیار مشکل است. چارتاقی خانه دیو از جمله نمونه‌های چارتاقی‌های منفرد در ایران بوده که دارای شکل متقارن چهار وجهی می باشد. این گنبد و قسمت های زیادی از پایه ‌ها و تاق ‌ها با گذشت زمان از بین رفته اند. چهار طرف بنا نظیر سایر چار تاقی‌ های منفرد ایران، دارای چشم‌اندازی باز است و بدون هیچ در یا پنجره و مانعی ساخته شده است. خصوصیات کالبدی و ویژگی های معماری و سازه بنا نشان دهنده ی این موضوع است که با سایر چارتاقی‌ های منفرد ایران هم دوره می باشد و پیشینه ی آن به حدود 2000 سال قبل باز می گردد.


آتشکده میر مظفر

این اثر تاریخی که در بخش خوشاب سبزوار قرار دارد؛ قدیمی ترین بنای معماری به‌جا مانده از یک آتشکده در روستای «بابا لنگر» می باشد که با در نظر گرفتن مشاهدات و اسناد معماری به دوره ی پیش از اسلام باز می گردد. این آتشکده بر فراز کوهی بلند متعلق به رشته کوه اثقلان مشرف به دشت‌های پیرامونی بنا شده است. مصالح به کار رفته در این بنا شامل سنگ بوده و ملات به کار رفته در آن از ساروج است. فسیل‌ هایی با قدمت 100میلیون سال در دیوارهای این آتشکده مشاهده می ‌شود. این سنگ واره ها پیرامون آتشکده قابل مشاهده می باشند. آتشکده به حالت چهار طاقی روی پشته ‌ای از جنس سنگ با ارتفاعی در حدود دویست متر واقع شده است و مصالح استفاده شده در آن لاشه سنگ بوده که توسط ملات گچ روی هم محکم شده ‌اند.


خانه باغ اسکویی

در حد فاصله 4 کیلومتری غرب شهرستان سبزوار این عمارت زیبا قرار گرفته که در حقیقت در روستای ابارش واقع است. مساحت این مکان ده هکتار بوده و عمارت آن در فضای میانی باغ بنا شده است. عمارت مزبور دارای دو طبقه بوده و طبقه زیر زمین آن شامل هشتی، حوضخانه، آب ‌انبار، مطبخ، باد گیر خانه می باشد. طبقه اول دارای بخش هایی مانند تالار ستون‌ دار شرقی و شمالی، تالار پذیرایی، حجره‌های نشیمن می باشد. از میان عناصر تزیینی این بنا می‌توان به آجر کاری ‌های نمای بنا، گچبری بخش های سر ستون‌ها، حوضخانه و نقاشی روی گچبریهای حوضخانه اشاره نمود.باغ و عمارت بدوره قاجار مربوط شده و مالک آن هم خاندان اسکویی می باشد.


کاروانسرای فرامرز خان

این کاروانسرا مربوط به عصر قاجار بوده و شهرت آن به رباط کانون نیز می باشد.این کاروانسرا چهار ایوانی بوده که بر اساس اسناد موجود در سال 1291هجری قمری به وسیله ی حاج فرامرزخان سبزواری به منظور استفاده زائران امام رضا در حاشیه ی شاه راه خراسان بنا شده است و در حال حاضر بخشی از آن به‌ عنوان موزه مردم شناسی پذیرای علاقه مندان بوده و در مجموع کاربری آن تغییر کرده است.مصالح به کار رفته در این کاروان سرا شامل آجر، گچ، ماسه، آهک و چوب است و تزئینات اصلی سبک معماری آن در حیطه ی به کار گیری طرح‌های هندسی توسط نقاشی اخرائی بر روی آجر می باشد. صحن کاروان سرا روباز است و در کنار چهار ایوان اصلی دارای غرفه ‌هایی هم می باشد که به صحن مشرف است. در منتهی الیه غرفه‌ ها حجره‌ هایی در نظر گرفته شده است که در پشت اتاق‌های شمالی، شرقی و غربی سالن‌ هایی طولانی به منظور بارانداز، مال‌بند یا اصطبل تعبیه شده است.


آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری

ملا هادی سبزواری از بزرگان سبزوار به شمار می رود. او در سال 1212هجری قمری در سبزوار متولد شد و خیلی زود علوم دینی را فرا گرفت. بعد از اینکه به شهر های مشهد و اصفهان برای فراگیری علوم نقل مکان کرد، دوباره به مشهد بازگشت و حکمت، فقه و تفسیر را تدریس نمود. مدتی را در کرمان گذراند و بعد از آن به محل تولد خود بازگشت و در مدرسه فصیحیه شروع به تدریس نمود. حاج ملا هادی سبزواری که به اسرار تخلص داشت؛ در سال 1289 قمری در سن 77سالگی در گذشت. آثار معتبر او مشتمل بر منظومه فلسفه، شرح منظومه در منطق، شرح لیالی، حاشیه بر تجرید است. آرامگاه وی در حاشیه ی میدان کارگر سبزوار بنا شده و فضای داخلی آن شامل طرحی چلیپایی شکل می باشد که در آن حجره‌ها و اتاق‌هایی در نظر گرفته شده است. تزیینات، بازسازی و مستحکم نمودن آرامگاه در اوایل سال 1340به وسیله ی انجمن آثار ملی صورت گرفته است.

کاشی‌کاری‌های رنگارنگ که در زمینه ای لاجوردی قرار گرفته و نیز گنبد فیروزه‌ای‌ رنگ موجب زیباتر شدن و با شکوه شدن این آرامگاه شده است. ساخت ابتدایی این بنا تنها اندکی بعد از فوت حاج ملا هادی سبزواری به وسیله میرزا یوسف مستوفی المالک انجام شد.


کویر دوشاخ

این کویر در غرب پناهگاه حیات وحش شیر احمد، شرق پارک ملی توران و در جنوب محور مواصلاتی تهران-مشهد و در غرب شهرستان سبزوار واقع شده است. در شمال این ناحیه رشته‌ کوه گر دیده می شود. این منطقه به طور متوسط حدود 800 متر از سطح آب‌های آزاد ارتفاع دارد که به همین دلیل به محلی برای انباشت سیلاب‌ها و هرز آب‌های منطقه تبدیل شده است. بیشتر مساحت کویر به واسطه ی زمین‌های پف کرده نمکی و در بخش شمالی به واسطه ی گنبدهای نمکی احاطه شده است. از جمله مهمترین رودهایی که به این کویر سرازیر می شوند می‌توان به کال شور جاجرم اشاره کرد که از جانب شمال غربی به این کویر می ریزد و همچنین کال شور سبزوار که از سمت شرق وارد این کویر می‌شود. شکل کویر به نحوی است منجر به این نام گذاری شده است که در حقیقت در جانب غرب و شرق به مثابه شاخ به طرف شمال باریک می ‌شوند. این کویر، گستره‌ای شرقی غربی داشته و 100کیلومتر طول و 40 کیلومتر عرض دارد. در بخش جنوبی کویر در نزدیکی روستای رضا آباد شاهرود گنبدهای نمکی و اجتماعات ماسه‌ای را مشاهده می کنید که سطح منطقه را پوشانده است. مرکز و بخش های کویری دو شاخ از پوشش گیاهی برخوردار نیست و زمین هیچ پوششی ندارد. چنانچه به حاشیه نمک ‌زار نگاه کنید؛ گیاهان شورپسند اشنان و گز را می بینید که رشد یافته اند.


سد یام

در 70 کیلومتری شمال غربی سبزوار و روی رودخانه یام واقع شده است. در حقیقت این سد 3کیلومتر با روستای جزندر فاصله داشته و در غرب آن واقع شده است. شنا در این سد ممنوع است و علت آن هم جریان‌های آبی و فشار آن می باشد، ناگفته نماند که ماهیگیری هم تقریبا ممنوع است. هدف از ایجاد این سد تامین آب مورد نیاز کشاورزی در روستاهای پایین ‌دست بوده و در کنار آن به طرح‌های کوچک کشاورزی در منطقه و پرورش آبزیان کمک شایانی می کند و همچنین مرکز تفرجگاهی را به وجود آورده است که افراد زیادی از آن استفاده کرده و به تفریح می پردازند. نوع این سد خاکی با هسته رسی می باشد


تپه عیدگاه

این تپه باستانی و کهن به مثابه ی مکانی تاریخی و ارزشمند نمادی از پیشینه ی سبزوار می باشد. تپه باستانی عیدگاه بیش از هفت هزار سال قدمت دارد و کارشناسان با مطالعاتی که بر نمونه‌هایی از زغال‌ها انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که در تمام دوره عصر مفرغ از ابتدای دوره قبل از میلاد تا نزدیک به 3800 سال پیش از میلاد در این منطقه انسان زندگی می کرده است.تنها یک تپه به مانند تپه عیدگاه در تمام دنیا وجود دارد و آن هم در عشق‌آباد ترکمنستان است که با عنوان تپه نمازگاه شناخته می شود. بیشترین آثار کشف شده در تپه باستانی سبزوار بر اساس گمانه های صورت گرفته، مربوط به عصر مفرق می باشد. در این محل آثاری نیز از روستاهای ابتدایی که با سفال کار شده اند و آثار روستاهایی که به شهرک‌ های اولیه تبدیل شده اند، از پنج هزار سال پیش از میلاد قابل رویت است که قابلیت نمایش آنها بعد از کارهای تحقیقاتی و کارشناسی مشخص می شود.

مناره خسرو گرد

این مناره در قرن ششم هجری قمری ساخته شده است که در 10کیلومتری غرب سبزوار بنا شده است. میل خسروگرد در سال 505 هجری قمری به فرمان «تاج الدوله ابوالقاسم بن سعید» در دوره سلجوقیان ساخته شده است؛ یعنی حدود نهصد سال قدمت دارد. این مناره 38متر ارتفاع دارد و اگر به بالای آن دقت کنید می توانید دو رشته کتیبه کوفی و تزئینات لوزی شکل را مشاهده نمایید. این مناره از جمله کهن ترین و مرتفع ترین مناره‌های باستانی ایران در عصر خود به شمار می رفته است. بر اساس تحقیقات انجام شده مناره خسروگرد میل تکی به شمار می رود که با هدف مسیر یابی کاروانیان در جاده ابریشم بنا شده و به مانند یک فانوس دریایی عمل کرده و در کویر سبزوار راهنمایی برای کاروانیان بوده است.


مراکز دهستان ها

رباط (رباط سرپوش)

کراب (بلاش آباد)

قصبه شرقی (ایزی)

قصبه غربی(خسروجرد)


بعضی از اسامی روستاهای سبزوار

آب باریک - ابارش -آزادمنجیر - اولر -ایزی -استیر- افچنگ -بوزو -بلاش‌آباد -برزو -باغان -باغجر- چشمه سیر - حارث‌آباد-حسین‌آباد گنجی - خسروجرد- خیرآباد- جلین -رباط سرپوش -زعفرانیه -زیدآباد-سنگ کلیدر - سنگ سفید - سیدآباد کلوت -شاره-صالح‌آباد بزرگ - علی‌آباد -کال خونی - دلقند - دولت‌آباد-رازقند - سدید - قز - دلبر - سلیمانیه - عشرت‌آباد - علی‌آباد شور-فسنقر - کسکن - کلاته آقازاده - کلاته حاجی برات-کلاته دولت‌آباد - کلاته قلیچی- کهنه آباد - گوداسیا-گودچاه - مسکن - کراب - نوده صرصره -عوض - قره‌قلی -- نجم‌آباد - نزل‌آباد - هاشم‌آباد

 بقعه امام زاده یحیی

 این بنا به صورت چهار ایوانی به سبک ویژه معماری سده هشتم و هفتم ساخته شده و در تقاطع خیابان اسرار و بیهق شهر سبزوار قرار دارد. نمای بنا از خیابان بیهق نیز با کاشی های بسیار نفیس آراسته شده است. این مکان در حال حاضر به عنوان یک زیارتگاه مورد احترام و توجه مردم است.


آرامگاه امام زاده شعیب

این آستانه متبرکه مشتمل بر یک صحن، ایوان ورودی، گنبد و حجره بوده و در حاشیه جنوبی خیابان طبرسی واقع شده است.


بنای شاهزاده ابوالقاسم

بقعه این امام زاده که از نوادگان امام موسی به جعفر(ع) می باشد، در بالاترین ارتفاعات کوه های شهرستان سبزوار و ششتمد موسوم به کوه شاهزاده ابوالقاسم قرار دارد. مناطق ییلاقی بسیار زیبایی در مسیر دسترسی به این امام زاده قرار دارد.


بقاع متبرکه

بقعه متبرکه پیراستیر- بقعه متبرکه آزاد منجیر- روستای آزاد منجیر- بقعه متبرکه خسروجرد- روستای خسروجرد- بقعه متبرکه نزل آباد- روستای نزل آباد

اثار تاریخی

آرامگاه ابوالحسن علی بن زید بیهقی، چهارطاقی(آتشكده)ریوند،سرای معمار زاده،يخدانهايی سبزوار،حمام قیصریه، ميل خسروگرد، بقراط،بنای یادبود ملاحسین کاشفی،آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری (اسرار)، بنای آرامگاه امین التجار مشهدی، کاروانسرای فرامرزخان ،بنای امام زاده یحیی، آرامگاه امام زاده شعیب(ع)،مسجد جامع سبزوار،مسجد پامنار،

فرم ارسال نظر


مطالب پیشنهادی از سراسر وب


  دستگاه آب قلیایی دکتر مومنی   |   ساخت وبلاگ   |   روانشناس ایرانی در لندن  


آخرین مطالب این وبلاگ

آخرین مطالب مجله


رپورتاژ آگهی ثبت کن و دیده شو !! رپورتاژ آگهی ثبت کن و دیده شو !! مشاهده