با توجه به مشخصات اقلیمی و استقرار استان هرمزگان در منطقه فوق حارهای، گرمی هوا مهم ترین پدیده مشهود اقلیمی آن است. استان هرمزگان از مناطق گرم و خشک ایران است و اقلیم آن تحت تأثیر آبوهوای نیمه بیابانی و بیابانی قرار دارد. هوای نوار ساحلی در تابستانها، بسیار گرم و مرطوب است و گاهی نیز دمای آن از پنجاه و دو درجه سانتیگراد تجاوز میکند. دمای متوسط سالانه این منطقه در حدود بیست و هفت درجه سانتیگراد است.
هرمزگان در جنوب ایران و در شمال تنگه هرمز قرار دارد. کرانههای این استان در شرق بر دریای عمان و در غرب بر خلیج فارس قرار دارند. این استان حدود 72631.31 کیلومترمربع مساحت دارد که از این نظر هشتمین استان کشور است. هرمزگان از جهت شمال و شمال شرقی با استان کرمان، غرب و شمال غربی با استانهای فارس و بوشهر و همچنین از شرق با سیستان و بلوچستان همسایه بوده و جنوب آن را آبهای گرم خلیج فارس و دریای عمان در نواری به طول تقریبی 900 کیلومتر در برگرفته است. بندرعباس بهعنوان مرکز استان، امروزه یکی از بزرگترین شهرهای ایران درزمینهی فعالیتهای تجاری و اقتصادی است. این شهر نقش مهمی درزمینهی صادرات و واردات کشور ایفا میکند. تأسیسات مهم دریایی و زیربنایی کشور همچون بندر شهیدرجایی، پالایشگاه نفت بندرعباس، کارخانه آلومینیوم المهدی، کشتیسازی خلیجفارس، فولاد و سیمان هرمزگان از این جمله مراکز مهم اقتصادی و تجاری کشور در استان هرمزگان هستند.
استان هرمزگان تا سال ۱۳۱۶ جزئی از ایالت بنادر و جزایر خلیجفارس به مرکزیت بوشهر بوده است، پسازآن فرمانداری بندرعباس تابع استان کرمان شد که میناب، حاجیآباد (سعادتآباد)، قشم و جاسک بخشهای تابعه آن بودند و بندرلنگه، بستک و گاوبندی هم بهصورت سه بخش از توابع شهرستان لار جزو استان فارس محسوب میشدند.
بخش عمدهای از مساحت این استان را مناطق کوهستانی در برگرفتهاند. کوههای این منطقه ادامه رشتهکوههای زاگرساند که بهتدریج از شمال شرقی به جنوب شرقی امتداد مییابند. ادامه این رشته همراه با کاهش ارتفاع، به تپهماهورهای آهکی، گچی و شنی منتهی شده و به زمینهای پست ساحلی خلیج فارس و دریای عمان متصل میگردد.
این ناحیه پست ساحلی، در اطراف تنگه هرمز وسعت بیشتری یافته، و شرایط مساعدی برای کشاورزی و صیفیکاری به وجود آورده است. از ویژگیهای آب و هوایی استان هرمزگان، یک فصل طولانی گرم و یک فصل کوتاه خنک است. فصل گرم همراه با هوای شرجی نه ماه به درازا میکشد. فصل تابستان از اوایل اسفندماه شروع میشود؛ هوا رفتهرفته رو به گرمی میرود تا اینکه گرما در تیر و مرداد به اوج خود میرسد. فصل خنک آن همراه با خشکی نسبی هوا، در حدود سه ماه طول میکشد. این فصل از اوایل آذرماه شروع میشود و تحت تأثیر تودههای هوای خنک غربی قرار میگیرد.
جاذبههای طبیعی و تفریحی
تپه کولغان قشم
واقع بر فراز دره کولغان در بخش شهاب از توابع شهرستان قشم و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب کشور است. بالای یکی از تپههای کولغان، آثار معماری و آبراههای سالمی با دیواره های سنگی به طول بیش از صد متر باقیمانده است که نوعا جالبتوجه هستند. در قسمت دیگری از تپه، قبرستان منظمی با قبرهایی در دو ردیف و با فاصله دو متر از یکدیگر وجود دارد. نشانههای باقیمانده از اتاقکهای مجاور تپه، گویای آن است که این محل احتمالا بازاری بوده که رونق بسیاری داشته است. تپههای کولغان مشرف بر دریا و سد خاکی «بالاتل» هستند که از زیبایی و چشمانداز بسیار جالبی برخوردارند.
تپه مارو رودان
یا (تپه خیرآباد) نام یکی از مناطق تاریخی استان هرمزگان است. این تپه در بخش مرکزی شهرستان رودان در استان هرمزگان قرار دارد و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب است. تپه مارو یا تپه خیرآباد در نزدیکی قلعه کمیز واقع است، در این تپه و در دوران گذشته محل دفن مردگان و اشیای گرانقیمت بوده است. گفته میشود به دلیل وجود اشیای گرانقیمت در این مکان، در نامگذاری این تپه از نام مار استفادهشده تا مردم جرت نزدیک شدن به آنجا را نداشته باشند. هماکنون بهجایی باستانی تبدیلشده است و یکی از مناطق گردشگری شهرستان رودان است.
کوه و آب گرم گنو
کوه گنو با 2347 متر ارتفاع، در 29 کیلومتری شمال غربی بندرعباس بین دهستانهای فین، سیاهو و اسیین واقع شده است. این کوه آبوهوای نسبتا معتدل دارد و به همین مناسبت نیز از اهمیت محیطزیستی و تفرجگاهی برخوردار است. آب گرم گنو چشمه آبمعدنی گنو در فاصله 34 کیلومتری شمال شرقی شهر بندرعباس واقع در بخش مرکزی شهرستان بندرعباس و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب است. این چشمه آبمعدنی در کناره راه بندرعباس به سیرجان واقعشده است. این چشمه در درهای قرار دارد که کوه گنو و ارتفاعات سخت آهکیاش از شمال و جنوب آن را در برگرفته است. از آب این چشمه، جهت آبیاری نخلستان و استحمام استفاده میشود. آب چشمه گنو از دسته آبهای گوگردی خیلی گرم، کلر و سولفات، کلسیک گوگردی محسوب میشود. پساب این چشمه پس از خارج شدن از استخرها مانند رودخانه کوچکی پس از طی چند کیلومتر با آب نسبتا زیادی بهصورت آبشار کوچکی به پایین سرازیر میشود. رودخانه کل (شور)، رودخانه شمیل یا حسن لنگی و رودخانه جگین از دیگر رودخانههای استان هستند.
منطقه حفاظتشده گنو
کوه گنو 2 قله بزرگ به نام نصیری و بازگرد دارد که بلندترین نقطه را تشکیل میدهند و از انواع درختان جنگلی و بوتههای دارویی پوشیده شدهاند. درختان انگور، سیب، زردآلو، انار، انجیر، نارنگی، لیموترش، نارنج، انبه و خرما طبیعت زیبای منطقه را زینت بخشیدهاند. چشمههای متعددی با نامهای ، باغ زیر، سرا، دزک، الیاسی درمر این باغها را آبیاری میکردهاند، که متاسفانه طی سالهای خشکسالی، تعدادی از آنها خشک شدهاند. کوه گنو ازنظر محیطزیستی نیز برای زندگی انواع حیوانات گوشتخوار و علفخوار مانند پلنگ، کفتار، گرگ، شغال، قوچ، میش، بز و آهو مناسب است و تنوع پوشش گیاهی این کوه از دامنه تا قلعه کوه مشتمل بر درختان گرمسیری، استپ کوهپایهای و گونههای نواحی سردسیر است. جانوران منطقه حفاظتشده عبارتاند از قوچ، بزکوهی، آهو، گرگ، خرس، روباه، پلنگ، خوک، کفتار، شغال، خرگوش، شغال از انواع پرندگان همچون کبک، عقاب، شاهین، بادخور، قمری، تیهو، فاخته
مهم ترین گونههای جانوری استان هرمزگان
انواع پرندگان مهاجر آفریقایی یا هندی، کل، قوچ، میش، بزکوهی، خرس، آهو، کفتار، گرگ، روباه، گراز، کبک، تیهو، عقاب، خرچنگ، دلفین، مار، سوسمار، لاکپشت، پرستوی دریایی پشت دودی، پرستوی دریایی تیره، پرستوی دریایی کاکلی کوچک، چکاوک کاکلی، عقاب ماهیگیر، حواصیل ساحلی، فلامینگو، پلیکان و غیره.
جنگلهای حرا
در حوالی جزیره قشم، بندرپل، جزیره هرمز و بندر خمیر مجموعهای از درختان سرسبز حرا به چشم میخورد که با آبراهههایش با پرندگان زیبا و طبیعت بکر وحشیاش از منابع توریستی و دیدنی استان است و هرساله افراد زیادی را برای تماشا بهسوی خود جلب میکند.
آثار تاریخی و فرهنگی
آبانبار خربز
در کنار شهر باستانی خربز، در جنوب غربی جزیره قشم، حدفاصل بین شهرو یک نیایشگاه مهری، یک مخزن بزرگ آب مربوط به دوره ساسانیان وجود دارد. این برکه مدتها مخروبه بود، ولی در سالهای اخیر به نحو مطلوبی بازسازی شده است.
آبانبار بیبی
اولین برکه شهر قشم در سال 1202 (ه.ق) توسط صوغیه همسر شیخ عبدالله حاکم وقت قشم ساختهشده است. سقف این برکه بارها تجدید بناشده است. این آبانبار از حیث معماری جالبتوجه است.
برکه دریا دولت کنگ
برکه دریا دولت آبانباری تاریخی در کناره شهر کنگ از توابع بخش مرکزی شهرستان بندرلنگه و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب است. این بنا بهصورت یک برکهای بزرگ آبانبار مدور به قطر ۲۸ متر و عمق ۱۴ متر بوده که فاقد سقف میباشد. ضخامت دیوار پیرامونی آن ۱ متر و ارتفاع آن ۳ متر است. این بنا در بیرون از شهر کنگ از سمت شمال شهر واقعشده است. به خاطر بزرگی غیرقابلتصور این برکه «دریا دولت» نامیده شده است، و به خاطر وسعت زیاد این برکه فقط نیم سقف دارد و سقفش کامل نیست مانند سایر برکهها که سقف کامل دارند.
حمام گله داری
تنها حمام تاریخی در بندرعباس، حمام گلهداری است که در محله اوزی ها قرار دارد. این بنا که احتمالا به دوره صفوی مربوط است، در دوره قاجار بهوسیله حاج شیخ احمد گلهداری به مسجد گلهداری وقفشده است. بنای حمام به شکل مستطیل و سقف آن شامل چند گنبد کوچک و بزرگ است.
حمام خانی بستک
واقع در شهر بستک در بخش مرکزی شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان، یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب است. این حمام در شهر بستک واقعشده و از آثار دوره قاجاریه است. و یکی از آثار بهجامانده از گذشته در بستک است. و در جوار خانه بنیعباسی بناشده است. اینگونه حمامها در منطقه به حمام زیرزمینی معروف است. چراکه زمین را در ابعاد مختلف و اندازه لازم گود میکنند و بنای حمام را در درون زمین ایجاد میکنند تا هم استحکام و طول عمر دیوارهای آن بیشتر باشد و هم گرمای بیشتری را در ایام سرد زمستان در خود نگه دارند. ازاینگونه حمامها میتوان از حمام سیبه نام برد که در دهستان کوخرد در بخش کوخرد واقع شده است.
حمام سیبه
نام گرمابهای تاریخی در روستای کوخرد از توابع بستک واقع در بخش کوخرد شهرستان بستک در غرب استان هرمزگان، از آثار تاریخى و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است پیشینه این گرمابه بهپیش از اسلام برمیگردد و به دست مردم بومی زرتشتی (گبرها) ساختهشده است. این بناى تاریخى به دوره ساسانیان برمیگردد.
چاههای لافت
از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب است. چاههای لافت یکی از جاذبههای گردشگری استان هرمزگان به شمار میرود. چاههای لافت که به «چاههای طلا» نیز معروف است، در پشت قلعه لافت و در داخل گودال مجاور قلعه قرار دارند و بر اساس تعداد روزهای سال کبیسه حلقه میباشند و برای جمعآوری آب باران حفرشدهاند. برخی از محققان قدمت آنها را مربوط به دوران هخامنشی میدانند. این چاهها در روستای لافت و در کنار دریا جای دارند.
بازارها
بازار سنتی قشم
یکی از جالبترین بازارهای جنوب ایران است. این بازار ازنظر فضای سنتی اهمیت جالبتوجهی دارد. بعضی از نقاط بازار قشم سرپوشیده است.
تنگه چاهکوه
یکی از جلوه های هنر خداوند در آفرینش پدیدههای شگفت انگیز طبیعی است که به عنوان بخشی از ژئوپارک قشم به شمار میرود. این تنگه ی منحصر به فرد که نزدیک به ۱۰۰ متر طول دارد، در قسمت شرقی جزیرهی قشم واقع شده و حس و حالی مرموز به این ناحیه بخشیده است. دیوارههای تنگه چاهکوه که از جنس سنگ های رسوبی هستند، فاصلههای بسیار کمی از یکدیگر دارند. در برخی نقاط این فواصل به کمتر از نیم متر میرسد که ممکن است عبور و مرور را برای برخی گردشگران دشوار سازند. سرتاسر این تنگهی زیبا حفرهها و چالههایی دیده میشود و چندین چاه نیز برای آب رسانی به روستاهای اطراف در میان آن حفر شده است که گویا نام تنگه از آنها سرچشمه میگیرد. با قدم زدن در این تنگه، در هر فرورفتگی و بر آمدگیاش، طرحی هندسی و زیبا را نهفته میبینید که حرفهای ناگفته بسیاری از سرگذشت زمین دارد. اگر جزیرهی حیرت آور قشم را به عنوان مقصد برگزیدهاید، حتما بازدیدی هم از تنگهی چاهکوه داشته باشید تا ظرافت شگل گیری این پدیدهی طبیعی و همچنین جلوه زیبای ستارهها از لابهلای دیوارههای تنگه در شب شما را به وجد بیاورند.
دره ستارگان،
پدیدهای زمین شناسی میباشد که بر اثر فرسایش خاک در جزیره قشم و نزدیکی روستای برکه خلف شکل گرفته است. بومیان این منطقه بر این باورند که در سالیان دور شهاب سنگی به این ناحیه برخورد کرده و سبب شکل گیری درهای با اشکال نامتعارف شده است و از همین روی نام ستارگان بر این دره گماردهاند. پیشینهی این جاذبه ی طبیعی شگفت انگیز که نزدیک به ۱۵ متر عمق دارد، به حدود ۲ میلیون سال پیش میرسد و به عنوان بخشی از مجموعهی ژئو پارک قشم، به ثبت جهانی یونسکو رسیده است. هنگامی که قدم به درون پیچ و تابهای دره ی ستارگان میگذارید، هیبت چشم انداز طبیعی مقابلتان، حسابی شما را بهت زده خواهد کرد. با سکوتی که بر منطقه حاکم است می توانید مدتی را در آرامش به عظمت جهان هستی بیاندیشید و از زیبایی دیوارههای دره لذت ببرید. در اطراف درهی ستاره ها امکانات اولیه همانند سرویس بهداشتی، مغازه و سوپر مارکت، غرفه های کوچک فروش صنایع دستی قشم وجود دارد.
مجموعه جزایری ناز حدود ۳ هکتار وسعت، که اطرافش با دیوارههایی ۵ تا ۱۰ متری پوشیده شده است. این پدیدهی حیرت انگیز تنها نقطه ی خلیج فارس میباشد که این امکان را به گردشگران میدهد تا بدون وارد شدن به آب، در فاصله یک کیلومتری ساحل قرار گیرند زیرا در هنگام جزر، سطح آب پایین میآید و قطعهای خشکی، به صورت مسیری سحرآمیز به سوی جزیرهی ناز، نمایان میشود. این مسیر خیس و هموار گردشگران مشتاق را به سوی خود میخواند تا زیباییهایش را به آنها ارائه کند.
در مدت کوتاهی که این مسیر، بیرون از آب قرار دارد، مسافران فراوانی با پیاده روی خود را به این جزیره مسطح می رسانند تا از چشم انداز خلیج فارس که دور تا دورشان را احاطه کرده است، لذت ببرند. حتی اگر ببینند که سطح آب در حال بالا آمدن است، چشم ازجذابیتهای طبیعی این جزایر برنمیدارند و تا جزر بعدی صبر خواهند کرد تا بتوانند به خشکی باز گردند. مرجانها و صدفهای رنگین که در اطراف جزیره پراکنده شدهاند، روحی تازه به چشم انداز این محدوده میبخشند. امکانات مختلفی همچون غواصی در اطراف جزیرهی ناز، شتر سواری به هنگام جزر و جت اسکی هم از دیگر دلایل هجوم گردشگران به سوی این مکان میباشد
غذاهای محلی استان هرمزگان
ماهی برشته قشم برشته یکی از غذاهای محلی استان هرمزگان است. برای درست کردن این غذا از ماهیهای ساردین، گاریز، بیاح، سنگسر، سرخو، هور و زرده استفاده میکنند. در روش پخت آن ابتدا داخل شکم ماهیهای بزرگتر را خالی میکنند و با سبزیهای معطر، پیاز و ادویه پر میکنند و روی یک ظرف با شعلهی آتش مستقیم قرار میدهند. ماهیهای کوچکتر مانند ساردین را به طور درسته میپزند. در طبخ آن ماهىها را حداقل یک ساعت جلوتر نمک زده تا کاملا نمک را به خود جذب کند و همچنین ورقه فلزى که ماهی بر روی آن قرار میگیرد، باید کاملا داغ باشد؛ در غیر این صورت پوست ماهى به ورقه فلزى مىچسبد و کنده مىشود.
دو پیازه میگو
این غذا از میگو، پیاز، رب و ادویه درست میشود. این غذا را هم میتوان با برنج سرو کرد و هم با نان
نان تمشی
این نان محلی بسیار نازک را به همراه سس مخصوصی پخته میشود. در این نان تخممرغ و پنیر ریخته میشود که همزمان با نان میپزد و اغلب با مهیاوه این نان را سرو میشود..
هواری میگو و ماهی
تهیه این غذای خوشمزه ابتدا پیاز را کمی تفت داده، سپس سبزی یعنی گشنیز، شوید، شنبلیله و سیر را در روغن سرخ میکنند. سپس ماهی را نیز به سبزیها اضافه میکنند تا سرخ شود و فلفل، ادویه و زردچوبه را میافزایند. بعد از این که ماهی کاملا سرخ شد، برنج را با مواد سرخشده دم میکنند. برای تهیه هواری به جای ماهی از میگو نیز میتوان استفاده کرد.
غذای هزاری
از غذاهای شهر بندرعباس هزاری است. مواد لازم برای درست کردن این غذا برنج، ماهی، پیاز طلایی شده، فلفل دلمهای و پودر لیمو است.
مهیاوه
از غذاهای معروف استان هرمزگان مهیاوه است که نوعی سس محسوب میشود. به این غذا مهیابه یا مهوه هم میگویند و از دو کلمهی ماهی و آب در زبان محلی به وجود آمده است. این غذا از ماهی به اسم موتو یا ساردین درست میشود و طعمی نمکی و تند دارد. برای درست کردن این غذا پودر ماهی موتو را با زرد چوبه، فلفل، گشنیز و خردل مخلوط میکنند و همراه نمک در ظرفی ریخته و ظرف را محکم میبندند و به مدت یک ماه در آفتاب قرار میدهند تا آماده شود. مهیاوه را همراه با برنج یا با نان سرو میکنند و همچنین گاها در عنوان صبحانه، جایگزین پنیر استفاده میشود
برنج دیشو
این برنج یکی از غذاهای محلی هرمزگان است و با شیرهی خرما درست میشود. در این غذا برنج با شیره خرما دم میکشد؛ این برنج را همراه با ماهی میخورند. در این برنج از شیرهی خرما استفاده میکنند، چون ماهی طبع سرد دارد و خرما طبع گرم و اثر هم را خنثی میکنند.
بلالیت از غذاهای محلی استان هرمزگان است. این غذا از ماکارونی، شکر یا شیره خرما، گلاب، روغن، هل درست میشود. بسیاری بلالیت را به عنوان وعدهای در صبحانه سرو میکنند و غذایی مقوی به حساب میآید و گاها برای خوشرنگ و خوشطعم شدن آن از زعفران نیز استفاده میکنند.
نان چم چمو
این نان خوشطعم یکی از نانهای محلی جزیرهی قشم است که به آن نان تخم مرغی نیز گفته میشود. برای درست کردن این نان از آرد، روغن، تخممرغ و شکر استفاده میشود. این نان را معمولا در صبحانه میخورند. نان چم چمو یکی از نانهای معروف قشم است که قدمت بسیار زیادی دارد و از غذاهای سنتی قشم نیز به شمار میرود.
سوراغ یکی دیگر از غذاهای محلی مردم استان هرمزگان است که البته باید آن را نوعیدسر نامید؛ چون برای طعم دادن به غذا از آن استفاده و همراه غذای اصلی میل میشود. سوراغ یک نوع خورشت بندری است که قدمت هزار ساله دارد. در بندرعباس مخلوط ماهی مومغ (حشینه) و آب نمک و خاک سرخ جزیره هرمز و پوست نارنج (برای ای نکه خوشبو شود) را با نمک زیاد در ظرفى که درب آن محکم بسته شود، به مدت ۱۰روز می گذارند که غلیظ شود. سپس ماهىهاى مانده را در این محلول زده و دوباره در ظرف مىریزند. سوراغ در شکلهای مختلفی مصرف میشود؛ آن را بر روی نان مالیده و سرو میکنند یا به عنوان مواد استبلی با برنج دم کرده و میل میکنند.
زیبون برای تهیه این غذا سیبزمینیها را درشت و خلالی سرخ میکنند. به ماهی ادویه و زردچوبه اضافه کرده و در روغن سرخ میکنند. پیاز خردشده را در گوجهفرنگی رندهشده تفت میدهند. سپس درون قابلمه روغن ریخته و روی آن نان محلی (توموشی) گذاشته و مواد را روی نان میریزند. سپس برنج پخته شده را روی مواد ریخته و میگذارند تا دم بکشد.
موفلک
این غذا از غذاهای محلی قشم است. برای طبخ این غذا گندم دلانده (گندم یا جو پرک شده) را در دیگ برشته مىکنند تا رنگ آن قهوهاى شود. و سپس با ماهی مخصوص جنوب که استخوان و پوستش جداشده و با پیاز تفت دادهشده دم میکنند.در حال دم کشیدن مقدارى تخم گشنیز و ادویه هندی به آن اضافه میشود.
ترشی انبه
ترشی انبه از ترشیهای مخصوص هرمزگان است که در میناب و رودان متداول است و به دو صورت ترشی انبه چغاله یا انبه نارس سالم تهیه میشود. برای تهیه این نوعترشی، تمبر هندی را با زردچوبه و انبه و رب گوجه فرنگی به شیره تمبر هندی اضافه میکنند، همه مواد را با سرکه ترکیب کرده و برای مدتی در ظرفی با در محکم نگهداری میکنند تا حاضر شود.
مالوکی
نوعی شیرینی سنتی در استان هرمزگان است که از ترکیب ماست، تخم مرغ، آرد و پودر قند تهیه میشود. زردههای تخم مرغ و روغن ذوبشده را با هم ترکیب کرده و آرد را کمکم به آن اضافه میکنند و خمیر بهدست آمده را در نایلون قرار میدهند و نزدیک به دو ساعت آن را استراحت میدهند؛ سپس خمیر را به شکل دایرههای کوچک درآورده و در روغن فراوان سرخ میکنند و بعد از آن که روغن اضافی آن را گرفتند، در پودر قند غلتانده و سرو میکنند.
سوغاتیهای هرمزگانخرما
کیفیت و طعم خرماهای جنوب ایران شهره ی جهانیان است. در اراضی هرمزگان، خرماهایی با طعم عالی کشت می شود، این کیفیت حاصل آب و هوای گرم و خشک منطقه می باشد. خرمای هرمزگان بیشتر در شهرهای حاجی آباد، میناب و رودآب کشت شده و یکی از بهترین سوغات های این شهر است. کیفیت بالا و قیمت پایین این محصول، هر گردشگری را مشتاق خرید می کند. از سوی دیگر محصولی صادراتی به کشورهای حاشیه خلیج فارس، اروپا، آمریکا و آسیای میانه می باشد. اهالی هرمزگان، خرماهای درجه یک را می فروشند و خرماهای دیگر را برای تولید عسل خرما، شیره خرما، چیپس خرما به کارخانه ها میدهند. این فرآوردهها نیز به عنوان سوغات به نقاط مختلف کشور ارسال می شود. خرماهای هرمزگان چند نوع دارد که عبارتند از: مرادسنگ، خنیزی، پیارم، مضافتی و کریته مرکبات
مرکبات، میوه ای مختص به باغات شمالی کشور است و در نقاط دیگر به خصوص در مناطق جنوبی کشور امکان کاشت و برداشت آن وجود ندارد. اما باید توجه داشته باشیم که یکی از بهترین و مرغوبترین سوغات هرمزگان، مرکبات و فرآوردههای آن است. سالانه در حدود سالا ۳۵۰ هزار تن مرکبات از باغ های این شهرستان برداشت شده و به مصرف مردم جنوب کشور و همچنین کشورهای حاشیه خلیج فارس می رسد. در هرمزگان انواع مرکبات چون: نارنگی، پرتقال، لیمو لیسبون، لیمو شیرین، نارنج، گریپ فروت و لیموترش کشت می شود. این میوهها بسیار خوش طعم بوده و برای سوغات بسیار مناسبند. از شهرهای هرمزگان، بیشترین مرکبات متعلق به شهرستان رودان، میناب، حاجیآباد و بندرعباس میباشد.
میوه گواوا
دربازار هرمزگان، افرادی را خواهید دید که چیزی را به نام زیتون میفروشند. اما شما زیتونی را نخواهید دید و تنها میوههایی کوچکتر از گلابی و با ظاهری متفاوت را میبینید. این میوه، همان گوآوا، میوه گرمسیری معروف است که تنها در سیستان بلوچستان و هرمزگان کشت می شود. اگر گذرتان به این مناطق افتاد حتما یک دل سیر گوآوا بخورید و برای دوستان و خانواده خود سوغات بیاورید. اگر یک دانه از این میوه را در دست یا کیفتان بگذارید، عطر بی نظیرش تا مدت ها همراه شماست و سفر دلنشین هرمزگان را برایتان یادآوری میکند. این میوه در نیمهی آبان تا اوایل فروردین در این منطقه یافت می شود و از آن مربا و درست میکنند.
انبه میوه محبوب هرمزگانیها و مردمان جنوب کشور است که در فصل بهار و تابستان جلوهی زیبایی به باغها میدهد. درختانی با بیش از ۳ قرن قدمت. گرچه وطن اصلی این درختان هندوستان است، اما دیگر بومی جنوب ایران شدهاند.
به باور کارشناسان تغذیه، انبه سرشار از ویتامینهای آ، بی، سی، کربوهیدراتها، اسیدهای چرب، پروتئینها، اسیدهای عالی و مواد معدنی است.مبارزه با سرطان، کنترل کلسترول خون، روشن کننده پوست، کاهش وزن و جلوگیری از ابتلا به دیابت از خواص این میوه بی نظیر است.
انبه تا اوایل مرداد رسیده، شیرین و زرد میشود. از میوه نارس انبه که مزه آن ترش است برای بصورت تازه خوری، تهیه ترشی، شوری، مربا، لواشک و سس استفاده میشود که طرفداران زیادی در سراسر ایران دارد.
میوه جم درخت جم درختی نسبتاً سریع الرشد است که میتواند تا بیش از صدسال عمر کند، نام این درخت در ایران برگرفته از نام هندی آن است.
جم یا همان جمبو نام درخت میوه دار و همیشه سبزی است که در شهرها و مناطق ساحلی جنوب ایران میروید. این درخت گرمسیری با نام علمی Syzygium cumini گیاهی از خانواده موردیان (Myrtaceae) و بومی کشورهای هند، سریلانکا، بنگلادش و اندونزی است؛ نام این درخت در ایران برگرفته از نام هندی آن است
امروزه کشت این گیاه در جزایر کارائیب، فلوریدا و جزیره موریس در آفریقای جنوبی گسترش یافته است، در ادیان بودایی و هندی درخت جم مقدس و محترم است و افسانههای زیادی درباره آن وجود دارد. از نامهای دیگر درخت جم میتوان به نامهای جمبو، آلوی جاوا، جمبول، آلوی مالابار و آلو پرتغالی اشاره کرد.
درخت جم
درختی نسبتاً سریع الرشد است که میتواند تا بیش از صدسال عمر کند. این درخت شاخ و برگهای متراکمی دارد که سایهای دلنشین در محل کاشت خود ایجاد میکند و ارزش زینتی بالایی دارد. میوههای درخت جم آبدار بوده و دارای عطر و طعمی متفاوت و نسبتا ترش و شیرین است. درخت جم دو نوع میوه کوچک و بزرگ دارد، میوههای بزرگ این درخت با نام “سووا جامون” شناخته میشود و بیضی شکل هستند. میوههای کوچک گرد بوده و دارای طعمی ترشتر نسبت به میوهها بزرگتر هستند.
میوه گاروم زنگی
درخت لوز، گاروم زنگی، نام درختی گرمسیری و میوه دار است که در استانهای ساحلی جنوب ایران همچون هرمزگان و بوشهر میروید. این درخت بومی جنوب آسیا (هند، بنگلادش ) تا گینه نو و شمال استرالیا است.
این درخت تا ۳۵ متر رشد می کند که در جنوب ایران بین ۵ تا ۸متر دیده میشود. برگ این درخت پهن و بزرگ است و در فصل پاییز به رنگهای پاییزی در آمده و میریزند، این درخت در اواخر تابستان تا اوایل پاییز ثمر میدهد.
میوه این درخت لوزی شکل و تقریباً بزرگ است و بین ۵ تا ۷ سانتیمتر درازا و ۵٫۳ تا ۵ سانتیمتر پهنا دارد. مغز این میوه ارزش خوراکی فراوانی دارد و دارای انواع مواد معدنی، ویتامینها، کربوهیدرات و ۱۶ درصد روغن است.
ماهی و میگو
شهرهای حاشیه خلیج فارس، این شانس را دارند که از نعمت های الهی بهره ای دو چندان ببرند. بندرعباس، شهری در حاشیه ی خلیج فارس و دریای عمان، یکی از منابع غنی ماهی، میگو و آبزیان است، به همین خاطر، اغلب بومیان به شغل ماهیگیری مشغولند، برخی به صورت سنتی و برخی به شکل مدرن کار می کنند. اگر به بازار بندر بروید ماهی های تازه و صید روز را از دستان زحمت کش ماهیگیران میتوانید بخرید و در کنار آب های نیلگون خلیج فارس یک ماهی لذیذ را نوش جان کنید و از ماهی و میگوهای بندر برای عزیزان خود سوغات آورید.